تاب‌آوری و طراحی الگو واکنش‌های روانی – اجتماعی بعد از وقوع زلزله تهران

در این مقاله به طراحی یک الگو فرضی مبتنی بر واکنش‌های روانی – اجتماعی بعد از وقوع زلزله احتمالی در شهر تهران پرداخته‌ایم. این الگو فرضی به چهار مرحله‌‌ی نارضایتی، ازدحام، شورش و غارتگری تقسیم گردیده است که در هر مرحله عوامل هیجانی شوک، ترس، وحشت، غم، تنفر، احساس ناکامی، خشم، اضطراب و احساس ناامنی به طور مجزا نشان داده شده است. این الگو فرضی خاطر نشان می‌سازد که پیامدهای روانی - اجتماعی زلزله تهران به دو بخش پرخاشگری – غارتگری و ناامنی – ترک اجباری طبقه‌بندی می‌شوند. بخش پرخاشگری – غارتگری نشان می‌دهد که علاوه بر تلفات ناشی از زلزله، تلفات دیگری ناشی از درگیری‌های بین پلیس - غارتگران و مردم - غارتگران به وجود خواهد آمد. همچنین بخش ناامنی – ترک اجباری اشاره به مهاجرت بیشتر ساکنین تهران به زادگاه خود برای نجات جان و مال خود دارد، زیرا پیش‌بینی می‌گردد که تهران تا دو سال پس از وقوع زلزله قابل سکونت نباشد. در بخش دیگری از مقاله اشاره به مفهوم تاب‌آوری در زلزله احتمالی تهران می‌گردد و تمرکز بر این دارد که آموزش تاب‌آوری و اجرای برنامه‌های مشترک میان دولت و مردم می‌تواند به افزایش سطح تاب‌آوری در جامعه در زمان زلزله منجر گردد. از این رو گمان می‌رود که با افزایش تاب‌آوری در سطح جامعه، چهار مرحله فرضی واکنش‌های روانی - اجتماعی از نارضایتی تا غارتگری هیچ‌گاه به واقعیت تبدیل نگردد. در آخر، به برخی از ویژگی‌های افراد و جامعه تاب‌آور و نقش مسئولیت‌پذیری پس از بحران پرداخته شده است.